واریس و ترومبوز وریدی(خطرات-تشخیص و مقایسه روشهای درمان)

مشکلات مربوط به سیستم وریدی در اندام‌های تحتانی یکی از شایع‌ترین مسائل سلامتی در جوامع امروزی است. واریس یکی از این مشکلات رایج است که بسیاری از افراد با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. واریس به معنی گشاد شدن و پرخونی غیرطبیعی سیاهرگ‌های سطحی بدن، به ویژه در ناحیه پاها است.
در این مقاله به بررسی تعریف واریس، علل ایجاد آن، عوارض و راهکارهای درمانی این مشکل پرداخته خواهد شد. همچنین به ارتباط واریس با سایر بیماری‌های مرتبط با سیستم وریدی از جمله ترومبوز وریدی و نحوه پیشگیری از آن اشاره خواهیم کرد.

تفاوت میان واریس و ترومبوز وریدی رگها

واریس و ترومبوز وریدی عمقی هر دو به مشکلاتی در سیستم رگ‌های خونی پاها اشاره دارند، اما تفاوت‌های مهمی با یکدیگر دارند. واریس به معنی متورم و پرخون شدن رگ‌های سطحی در پاها، به‌ویژه در ناحیه ساق پا، ران و کشاله ران است. در مقابل، ترومبوز وریدی عمقی به معنی تشکیل لخته خون در رگ‌های عمقی یا داخلی پاهاست. این لخته‌ها باعث انسداد جریان خون و ایجاد عوارضی مثل درد، تورم و قرمزی پا می‌شوند.
علل ایجاد واریس و ترومبوز وریدی عمقی نیز متفاوت است. واریس معمولاً به دلیل ضعف دریچه‌های وریدی ایجاد می‌شود، اما ترومبوز وریدی عمقی می‌تواند به علت بی‌حرکتی طولانی مدت، آسیب به رگ‌ها، بیماری‌های زمینه‌ای و حتی مصرف برخی داروها رخ دهد.

مطلب مفید: علائم واریس پا

چگونه واریس می‌تواند زمینه‌ساز ترومبوز وریدی(لخته شدن خون) شود

وقتی سیاهرگ‌های سطحی در پا به دلیل واریس دچار تغییرات و تورم می‌شوند، جریان خون در آن قسمت کاهش پیدا می‌کند. این کاهش جریان خون و تجمع خون در رگ‌های سطحی باعث می‌شود که خطر لخته شدن خون در رگ‌های عمقی و ایجاد ترومبوز وریدی افزایش پیدا کند. به همین دلیل درمان به موقع واریس و جلوگیری از آن می‌تواند خطر ابتلا به ترومبوز وریدی عمقی را کاهش دهد. در واقع درمان واریس یک اقدام پیشگیرانه برای جلوگیری از ترومبوز وریدی عمقی محسوب می‌شود.

این مطلب را نیز بخوانید: واریس در نقاط مختلف بدن

نقش کاهش جریان خون و تجمع خون در سیاهرگ‌های سطحی در ایجاد ترومبوز

واریس باعث می‌شود که رگ‌های سطحی در پاها متورم و پرخون شوند، این تورم و پرخونی در رگ‌های سطحی دو تا مشکل ایجاد می‌کند: کاهش جریان خون و تجمع خون در رگهای سطحی.
وقتی رگ‌های سطحی در پا متورم می‌شوند، جریان طبیعی خون در این رگ‌ها کم می‌شود که این کاهش جریان خون باعث می‌شود خون در رگ‌های سطحی کُند حرکت کند و تجمع پیدا کند.
با کند شدن حرکت خون خطر لخته شدن خون و ایجاد ترومبوز در رگ‌های عمقی افزایش پیدا می کند. به این ترتیب، واریس با کاهش جریان خون و تجمع خون در رگ‌های سطحی، زمینه را برای تشکیل لخته خون در رگ‌های عمقی و ایجاد ترومبوز وریدی عمقی فراهم می‌کند.

خطرات و عوارض ناشی از لخته شدن خون

ترومبوز وریدی عمقی یک مشکل جدی است که می‌تواند بسیار خطرناک باشد. این مشکل به معنی تشکیل لخته خون در داخل رگ‌های عمقی در پاهاست وقتی لخته خون در رگ‌ها تشکیل می‌شود، باعث انسداد جریان خون شده و سبب ایجاد درد و تورم در پا می‌گردد. این درد و تورم می‌تواند به حدی شدید باشد که فرد را در انجام فعالیت‌های روزمره دچار مشکل کند.

عارضه خطرناک‌تر ترومبوز وریدی عمقی، جدا شدن لخته خون و انتقال آن به ریه‌ها است. این عارضه به نام آمبولی ریوی شناخته می‌شود. در این حالت، لخته خون از رگ‌های پا جدا شده و به ریه‌ها منتقل می‌شود که باعث انسداد عروق ریوی و اختلال در تنفس می‌گردد. لذا ترومبوز وریدی عمقی یک وضعیت پزشکی بسیار خطرناک است که در صورت عدم درمان به موقع، می‌تواند عوارض شدید و حتی تهدید کننده زندگی را به همراه داشته باشد.

پیشگیری از ترمبوز وریدی آسان تر از درمان

برای پیشگیری از بروز ترومبوز وریدی، اهمیت فعالیت بدنی و حرکت منظم بسیار بالاست. حرکت کردن و ورزش کردن باعث می شود خونرسانی بهتر به اندام‌ها انجام شود و جلوی جمع شدن خون در وریدها را می‌گیرد. همچنین، اجتناب از نشستن و ایستادن های طولانی بسیار حائز اهمیت است. اگر نیازمند نشستن برای مدت طولانی هستید، بهتر است هر 30 دقیقه یکبار بلند شوید و کمی حرکت کنید.

قدم بعدی حفظ وزن مناسب است، زیرا افزایش وزن می‌تواند فشار بیشتری بر روی وریدها ایجاد کند و خطر بروز ترومبوز را افزایش دهد.
استفاده از کفش‌های مناسب و راحت نیز به جریان خون بهتر کمک می‌کند. همچنین، مصرف مقدار کافی آب و سایر مایعات به حفظ سلامتی عروق کمک می‌کند و از تشکیل پلاک‌های خونی در وریدها جلوگیری می‌کند. با اجرای این اقدامات ساده، می‌توانید بهترین تدابیر پیشگیری از بروز ترومبوز وریدی را اتخاذ کنید و سلامتی عروق خود را حفظ کنید.

روش‌های درمان واریس و تأثیر آنها بر کاهش خطر ترومبوز

امروزه روش‌های مختلفی برای درمان واریس وجود دارد که هر کدام به نوعی می‌توانند خطر ترومبوز وریدی عمقی را کاهش دهند:

درمان با لیزر (Endovenous Laser Ablation): در این روش، جراح با استفاده از لیزر، سیاهرگ واریسی را از داخل منقبض و از بین می‌برد.

درمان با رادیوفرکانس (Radiofrequency Ablation): این روش شبیه درمان با لیزر است، اما به جای لیزر، از امواج رادیویی برای از بین بردن سیاهرگ واریسی استفاده می‌کند.

درمان با جراحی (Stripping): در این روش سنتی، جراح با ایجاد برش، سیاهرگ واریسی را از بدن خارج می‌کند.

نتیجه اینکه درمان واریس با هر روش باعث تقویت دیواره‌های عروقی و عملکرد بهتر در پمپاژ خون به سمت قلب شده و به دنبال آن موجب جلوگیری از ایجاد ترومبوز (پلاک‌های خونی) در وریدها می‌شود.

بیشتر بدانید: درمان با روش اسکلروتراپی

مقایسه روش های از بین بردن واریس

مزیت اصلی استفاده از لیزر، سرعت بهبودی بیشتر و عوارض کمتر نسبت به روش‌های قدیمی است.
درمان با رادیوفرکانسی نیز امن و موثر است و بهبودی سریع‌تری نسبت به روش جراحی دارد.
اما درمان با جراحی اگر چه نسبت به دو روش قبلی بهبودی طولانی‌تری دارد، اما هنوز هم یک روش موثرتر محسوب می‌شود.
در مجموع، هر کدام از این روش‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند که پزشک با توجه به شرایط هر بیمار، بهترین روش درمانی را انتخاب می‌کند. هدف اصلی در همه این روش‌ها، بهبود جریان خون و کاهش خطر عوارضی مثل ترومبوز وریدی عمقی است.

اهمیت درمان به موقع برای پیشگیری

همان‌طور که گفته شد، از آنجا که واریس یا ( متورم و پرخون شدن رگ‌های سطحی در پاها) می‌تواند زمینه‌ساز یک عارضه خطرناک‌تر به نام ترومبوز وریدی عمقی باشد، درمان به موقع واریس بسیار مهم است اگر واریس به درستی و به موقع درمان شود، می‌توان از ایجاد ترومبوز وریدی عمقی جلوگیری کرد.
درمان واریس باعث بهبود جریان خون در رگ‌های سطحی می‌شود و از تجمع خون در این رگ‌ها پیشگیری می‌کند در نتیجه، خطر تشکیل لخته خون در رگ‌های عمقی و بروز ترومبوز وریدی عمقی کاهش می‌یابد.

جالب است بدانید چهار رگ بیشتر در معرض ابتلا به واریس هستند

ورید سافن ماژور (Great Saphenous Vein): این ورید که بزرگترین سطحی ورید در پا است، شایع ترین محل ابتلا به واریس است. واریس در این ورید می تواند تا ران و لگن گسترش یابد.

ورید سافن مینور (Small Saphenous Vein): این ورید در پشت ساق پا قرار دارد و دومین محل شایع برای ابتلا به واریس محسوب می شود.

ورید های موضعی (Reticular Veins): این ورید های کوچک و سطحی در پاها و ساق پا قرار دارند و معمولاً به عنوان اولین نشانه واریس ظاهر می شوند.

ورید های عمقی (Deep Veins): در مواردی، واریس می تواند در وریدهای عمقی پا نیز ایجاد شود که خطرناک تر است و نیاز به بررسی و درمان تخصصی دارد.

جمع‌بندی: ارتباط تنگاتنگ واریس و لخته شدن خون و اهمیت درمان به موقع

همان‌طور که قبلاً گفتیم، واریس و ترومبوز وریدی ارتباط مستقیم با هم دارند. به این دلیل که وقتی رگ‌های سطحی پا به علت واریس متورم می‌شوند، جریان خون در آن‌ها کاهش پیدا می‌کند و خون در این رگ‌ها تجمع پیدا می‌کند این شرایط باعث افزایش خطر تشکیل لخته خون در رگ‌های عمقی و ایجاد ترومبوز وریدی عمقی می‌شود.
بنابراین، پیگیری و درمان مداوم واریس بسیار مهم است. اگر واریس به موقع و به درستی درمان شود، جریان خون در رگ‌های سطحی بهبود پیدا می‌کند و خطر تجمع خون در این رگ‌ها کاهش می‌یابد در نتیجه، احتمال تشکیل لخته خون در رگ‌های عمقی و بروز ترومبوز وریدی عمقی هم به طور قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند.

به طور خلاصه، پیگیری و درمان مداوم واریس یک اقدام پیشگیرانه مهم برای جلوگیری از عارضه خطرناک ترومبوز وریدی عمقی محسوب می‌شود. این امر باعث می‌شود که فرد از خطرات و عوارض ناشی از ترومبوز وریدی عمقی در امان بماند.

پرسش های متداول: